ΤΙΤΛΟΣ

Κεντρική του ιδέα η γυναίκα, "η πρώτη δύναμη", που έλεγε κι ο αλησμόνητος Τσιτσάνης λίγο πριν το τέλος του. Η ανοργασμική Νάντια, η διφορούμενη Φαίδρα, η νοσηρή Ελένη κι οι άλλες είναι λίγο Εύες, που τείνουν το μήλο, και λίγο μητέρες τρυφερές, που χαϊδεύουν τους αρσενικούς με συγκατάβαση σαν να 'ναι μικρά παιδιά. Πίσω, όμως, απ' τις μορφές τους, τα καπρίτσια, τα καμώματά τους, μορφάζει η ζωή, η ζωή της καταναλωτικής κοινωνίας "με τα βασιλεμένα ιδανικά". Πράγματι, όλα σχεδόν τα πρόσωπα, είτε αρσενικά, είτε θηλυκά, κινούνται γύρω από τον έρωτα αρνητικά: μορφές αλλοτριωμένες και σπασμωδικές, μέσα στο ψυχρό φως μιας γκρίζας ζωής. Ωστόσο, είναι ακόμα ικανές ν' αγαπήσουν, μα δεν μπορούν να διαλέξουν κι έτσι αφήνονται "να ξαναπηαίνουν" κάθε τόσο στη λατρεία της λαγνείας. Δεν έχουν σκοπούς ούτε βούληση: χοϊκές φιγούρες που 'χουν απολέσει τον προσανατολισμό τους και πάνε κι έρχονται σ' ένα νευρωτικό σούρτα-φέρτα. Χρειάστηκε πολλή αισιοδοξία, ζωντάνια κι αγάπη, από μέρους του συγγραφέα, για να μας γίνουν τα αξιοδάκρυτα αυτά ανδρείκελα αξιαγάπητα. [...]. Σ' όλα τα πεζογραφήματα του βιβλίου, κάτω απ' τον ρεαλισμό, την αργκό, το κοφτό ύφος με τη φανταρίστικη σκληράδα, κρύβονται τα αναφιλητά ενός γνήσια ρομαντικού ανθρώπου.

Πάνος Παπανάκος