ΤΙΤΛΟΣ

Το θέμα της μετάφρασης εκκλησιαστικών κειμένων, ψαλμών και ύμνων έρχεται και ξανάρχεται μέσα στην ιστορία και μάλιστα τα τελευταία χρόνια. Ένας λαός που έχει υποστεί τόσα και τόσα, ένας λαός που δεν φημίζεται για τη μνήμη του, ένας λαός ωστόσο αρχαίος, με αρχαίες καταβολές και πανάρχαιη γλώσσα, μπορεί εύκολα να γλιστρήσει έξω, να βρεθεί έξω από την αρχαία μορφή της γλώσσας, έξω και από την ανακαίνιση της μορφής αυτής που πραγματώθηκε δια της εκκλησιαστικής γλώσσας.
Είναι γνωστό ότι η αρχαία ελληνική όχι μόνο σώζεται ολοζώνταν�� μέσα στην Εκκλησία, αλλά ντύθηκε ρούχο αφθαρσίας και διασχίζει τους αιώνες παρά τον λυσσαλέο πόλεμο που γίνεται όχι μόνο από έξω αλλά και μέσα από τα ίδια τα σπλάχνα της.
Όμως, η πίστη είναι προσωπική εμπειρία, η Εκκλησία αποτελείται -ως προς την ανθρώπινη πλευρά της- από θνητούς, τα μέλη της, όσο είναι φορείς χάριτος, άλλο τόσο είναι και φορείς λήθης, αποτυχιών, ψυχικής αδράνειας, ματαιοδοξίας, έπαρσης, πτώσης, στρέβλωσης. Μέσα στις αδυναμίες τους οι άνθρωποι -πιστοί και άπιστοι- παρουσιάζονται αποξενωμένοι από αυτόν τον φωτεινό λόγο των ψαλμών και των ύμνων, από αυτή την πνευματική ανάσα, που χαρισματικοί μελωδοί ζύμωσαν σε λόγο, συνθέτοντας την κορυφαία έκφραση Ζωής μέσα από μουσική, ποίηση, πράξη. Και εδώ παρουσιάζεται η ανάγκη της απόδοσης σε κοντινότερη στον σημερινό Έλληνα γλώσσα, γλώσσα που να μεταδίδει έστω το μήνυμα στερημένο από το ιερό του κάλυμμα, το ενδοεκκλησιαστικό, από το σκίρτημα το σφραγισμένο από Άλλη Πνοή.
Δεν είναι ο καιρός να κωλυσιεργούμε με δισταγμούς για το αν χρειάζεται ή όχι μετάφραση. Μετάφραση χρειάζεται αλλά όχι αντικατάσταση. Οι μεταφράσεις και οι αποδόσεις στα νεοελληνικά θυμίζουν την προσκύνηση των εικόνων: εάν δεν περνά η προσκύνηση της εικόνας που έχω μπροστά μου στο "Πρωτότυπον", δεν προσκυνώ αλλά ειδωλοποιώ. Εάν η απόδοση η ελληνική δεν με κάνει να μεταβώ στο πρωτότυπο έχει αποτύχει. Ο μεταφραστής εδώ επιχείρησε αυτή τη μετάβαση. Να αποδώσει έτσι ώστε η απόδοσή του να εξασφαλίζει τη μετάβαση στο πρωτότυπο. Δεν είναι μικρό κατόρθωμα.

Σωτήρης Γουνελας