ΤΙΤΛΟΣ

Η στάση απέναντι στον θάνατο, η θρησκευτικότητα γενικά, τα δημογραφικά φαινόμενα κλπ. μας οδηγούν στο να θέσουμε άλλο ένα ερώτημα: κατά πόσον οι νοοτροπίες και συμπεριφορές επηρεάστηκαν κατά τη διάρκεια του 1821, αν προέκυψαν νέες ευαισθησίες, αν σχηματίστηκε η εικόνα ενός διαφορετικού κόσμου σε αντίθεση με το όραμα της σωτηρίας που είχε επιβάλει η εκκλησία, το πώς συνειδητοποιείται και βιώνεται η Επανάσταση ανάλογα με τις περιοχές και τις κοινωνικές ομάδες. Και στο επίπεδο της καθημερινότητας διερευνητέο, επίσης, πώς αντιμετωπίζονται τα διάφορα προβλήματα που η επαναστατική διαδικασία τα φέρνει, πολλές φορές βιαίως, υπό νέα διαπραγμάτευση: η διαφορετική αίσθηση του χώρου και του χρόνου, ιδιαίτερα λόγω της μεγάλης κινητικότητας ανθρώπων και ιδεών· οι αλλαγές στην ένδυση, τον οπλισμό, τη διασκέδαση, τη διατροφή, την κατοικία, στα επιδεικτικά μοντέλα γενικά· η διάθεση για άμεση χαρά και απόλαυση, σε συνδυασμό με την αίσθηση ή τον φόβο του επικείμενου θανάτου. Ποιος τελικά είναι ο επαναστατημένος Έλληνας; Δεν είναι ακόμη εύκολη μια συνεκτική απάντηση. Ωστόσο, κάποια στοιχεία που διάσπαρτα αναφέρθηκαν, δείχνουν ότι αυτό το ερευνητικό πεδίο δεν θα λειτουργήσει εν κενώ και ότι η δυναμική της Επανάστασης άφησε, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, το βαθύτερο αποτύπωμά της σε όλους που συμμετείχαν σε αυτή, επώνυμους και μη.