ΒιβλίοΠού θα προσγειωθούμε;
Δοκίμιο πολιτικού προσανατολισμού στο νέο κλιματικό καθεστώς
Δοκίμιο πολιτικού προσανατολισμού στο νέο κλιματικό καθεστώς
Bruno Latour
Μετάφραση: Άγγελος Μουταφίδης
Αθήνα
Πόλις
2019
σ. 168
Σχήμα: 21χ14
Δέσιμο: Μαλακό εξώφυλλο
ISBN: 978-960-435-682-9
Τίτλος πρωτοτύπου: Où atterrir? Comment s'orienter en politique
Κυκλοφορεί
Τιμή: 14.00€ Φ.Π.Α.: 6%
(Τελευταία Ενημέρωση Τιμής: 10-10-2019)
Περίληψη:
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, στον απόηχο της "νίκης επί του κομμουνισμού" που συμβολίστηκε με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, τη στιγμή μάλιστα που ορισμένοι πίστευαν ότι έφτασε το τέλος της ιστορίας, μια διαφορετική ιστορία πραγματοποιεί υπογείως το δικό της ξεκίνημα.
Η ιστορία αυτή χαρακτηρίζεται αρχικά από την αποκαλούμενη "απορρύθμιση", η οποία επρόκειτο να δώσει στον όρο "παγκοσμιοποίηση" ένα όλο και πιο μειωτικό νόημα· ταυτόχρονα όμως σήμανε την ιλιγγιώδη έκρηξη των ανισοτήτων σε παγκόσμιο επίπεδο· τέλος, την ίδια εποχή εκκινεί μια συστηματική προσπάθεια άρνησης της κλιματικής αλλαγής.
Με το ανά χείρας δοκίμιο, ο Μπρούνο Λατούρ προτείνει να ερμηνεύσουμε τα τρία αυτά φαινόμενα ως συμπτώματα της ίδιας ιστορικής συνθήκης: τα γεγονότα συντελούνται ως εάν ένα μεγάλο μέρος των κυβερνώντων να έχουν συμπεράνει προ πολλού ότι ο επίγειος χώρος δεν επαρκεί πλέον για να φιλοξενήσει και εκείνους και τους υπόλοιπους κατοίκους του.
Αποφάσισαν, κατά συνέπεια, πως στο εξής ήταν ανώφελο να παριστάνουν ότι η ιστορία εξακολουθούσε να πορεύεται προς έναν κοινό ορίζοντα όπου "όλοι οι άνθρωποι" θα μπορούσαν να έχουν εξίσου πρόσβαση στην ευημερία. Αλλόφρονες από την απουσία ενός κοινού κόσμου για να μοιραστούμε, βιώνουμε σήμερα τις συνέπειες αυτής της απόφασης, ένα από τα σύμβολα της οποίας είναι, μεταξύ άλλων, και ο Ντόναλντ Τραμπ.
Αν συνεχίσουμε να παραβλέπουμε πως έχουμε εισέλθει σε ένα Νέο Κλιματικό Καθεστώς, δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε ούτε την έκρηξη των ανισοτήτων, ούτε την έκταση της απορρύθμισης, ούτε την κριτική στην παγκοσμιοποίηση, ούτε, κυρίως, την πανικόβλητη επιστροφή στον προστατευτισμό του εθνικού κράτους - ό,τι, εσφαλμένα, αποκαλούμε "άνοδο του λαϊκισμού".
Προκειμένου να αντισταθούμε σε αυτή την έλλειψη κοινού προσανατολισμού, θα πρέπει να προσγειωθούμε κάπου. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να βρούμε έναν τρόπο ώστε να προσανατολιστούμε. Και να σχεδιάσουμε, συνεπώς, κάτι σαν χάρτη των θέσεων που μας επιβάλλει το νέο τοπίο, καθώς επαναπροσδιορίζει όχι μόνο τα συναισθήματα της δημόσιας ζωής, μα και τα διακυβεύματά της.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, στον απόηχο της "νίκης επί του κομμουνισμού" που συμβολίστηκε με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, τη στιγμή μάλιστα που ορισμένοι πίστευαν ότι έφτασε το τέλος της ιστορίας, μια διαφορετική ιστορία πραγματοποιεί υπογείως το δικό της ξεκίνημα.
Η ιστορία αυτή χαρακτηρίζεται αρχικά από την αποκαλούμενη "απορρύθμιση", η οποία επρόκειτο να δώσει στον όρο "παγκοσμιοποίηση" ένα όλο και πιο μειωτικό νόημα· ταυτόχρονα όμως σήμανε την ιλιγγιώδη έκρηξη των ανισοτήτων σε παγκόσμιο επίπεδο· τέλος, την ίδια εποχή εκκινεί μια συστηματική προσπάθεια άρνησης της κλιματικής αλλαγής.
Με το ανά χείρας δοκίμιο, ο Μπρούνο Λατούρ προτείνει να ερμηνεύσουμε τα τρία αυτά φαινόμενα ως συμπτώματα της ίδιας ιστορικής συνθήκης: τα γεγονότα συντελούνται ως εάν ένα μεγάλο μέρος των κυβερνώντων να έχουν συμπεράνει προ πολλού ότι ο επίγειος χώρος δεν επαρκεί πλέον για να φιλοξενήσει και εκείνους και τους υπόλοιπους κατοίκους του.
Αποφάσισαν, κατά συνέπεια, πως στο εξής ήταν ανώφελο να παριστάνουν ότι η ιστορία εξακολουθούσε να πορεύεται προς έναν κοινό ορίζοντα όπου "όλοι οι άνθρωποι" θα μπορούσαν να έχουν εξίσου πρόσβαση στην ευημερία. Αλλόφρονες από την απουσία ενός κοινού κόσμου για να μοιραστούμε, βιώνουμε σήμερα τις συνέπειες αυτής της απόφασης, ένα από τα σύμβολα της οποίας είναι, μεταξύ άλλων, και ο Ντόναλντ Τραμπ.
Αν συνεχίσουμε να παραβλέπουμε πως έχουμε εισέλθει σε ένα Νέο Κλιματικό Καθεστώς, δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε ούτε την έκρηξη των ανισοτήτων, ούτε την έκταση της απορρύθμισης, ούτε την κριτική στην παγκοσμιοποίηση, ούτε, κυρίως, την πανικόβλητη επιστροφή στον προστατευτισμό του εθνικού κράτους - ό,τι, εσφαλμένα, αποκαλούμε "άνοδο του λαϊκισμού".
Προκειμένου να αντισταθούμε σε αυτή την έλλειψη κοινού προσανατολισμού, θα πρέπει να προσγειωθούμε κάπου. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να βρούμε έναν τρόπο ώστε να προσανατολιστούμε. Και να σχεδιάσουμε, συνεπώς, κάτι σαν χάρτη των θέσεων που μας επιβάλλει το νέο τοπίο, καθώς επαναπροσδιορίζει όχι μόνο τα συναισθήματα της δημόσιας ζωής, μα και τα διακυβεύματά της.
Θέματα:
Κριτικές - Παρουσιάσεις:
| Δημήτρης Τσέκερης | Νέο κλιματικό καθεστώς, απαρχή νέας πορείας | "Η Εποχή" | 3/5/2020 |
| Ζήσης Κοτιώνης | Πού θα προσγειωθούμε; | "Η Αυγή" | 26/4/2020 |
| Άννα Λυδάκη | Μετέωροι μπροστά στην άβυσσο | "Το Βήμα"/ "Βιβλία" | 15/3/2020 |
| Βασίλης Μουρδουκούτας | Το κλίμα, οι μέλισσες είναι πολιτική | "Η Καθημερινή"/ "Τέχνες και Γράμματα" | 19/1/2020 |
| Δημοσθένης Παπαδάτος - Αναγνωστόπουλος | Υπάρχει σπίτι για όλους; Υπήρχε ποτέ; | http://www.alterthess.gr | 16/1/2020 |
| Τάσος Τσακίρογλου | "Η Αριστερά δεν υπολόγισε τους κινδύνους της παγκοσμιοποίησης" | "Εφημερίδα των Συντακτών" | 14/12/2019 |
| Βασίλης Μουρδουκούτας | Μετέωροι και φοβισμένοι στην αναζήτηση προσανατολισμού | "Η Καθημερινή" | 10/12/2019 |
