

Το μάγουλο της Παναγίας
Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη
Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη
Παντελής Μπουκάλας
Αθήνα
Άγρα
2021
σ. 160
Δέσιμο: Μαλακό εξώφυλλο
ISBN: 978-960-505-500-4
Κυκλοφορεί
Τιμή: 13.90€ Φ.Π.Α.: 6%
Περίληψη:
Μπορεί ο Γεώργιος Καραϊσκάκης να είναι θρύλος ή μύθος, ωστόσο ο ατίθασος Γιος της Καλογριάς, ο βίαια ή τερπνά ελευθερόστομος Γύφτος, είναι και κάτι πολύ ουσιωδέστερο από αυτό. Είναι ιστορία. Βαριά ιστορία. Ο βίος του, ένοπλος από πολύ μικρή ηλικία και έως τον θάνατό του στο Φάληρο, στις 23 Απριλίου 1827, μας κληροδότησε την πυκνότερη και διαυγέστερη σύνοψη του Αγώνα. Τον πολύτροπο άντρα, τον φιλόδοξο κλέφτη, έναν δαιμόνιο, ποικίλο Έλληνα, τον έκανε επαναστάτη η ίδια η Επανάσταση, με τις τεράστιες ψυχικές και πνευματικές δυνάμεις που απελευθέρωσε. Το συναρπαστικό όραμα της Επανάστασης –να γίνει πατρίδα ο τόπος, ελεύθερη πατρίδα, και να γίνουν Έλληνες οι Ρουμελιώτες, οι Μοραΐτες, οι νησιώτες, οι ετερόχθονες–στράτευσε από μια στιγμή κι έπειτα κατ’ αποκλειστικότητα τον στρατηγικό νου του Καραϊσκάκη, τα θυελλώδη αισθήματά του, την πανούργα γλώσσα του, που τη χρησιμοποιούσε σαν πολλαπλασιαστή των συντροφικών και πατριωτικών αισθημάτων, σαν όργανο αυθεντικού σαρκασμού και αυτοσαρκασμού ή μεταφορέα του χλευασμού του για τους αντιπάλους του, ομόφυλους και αλλόφυλους. Στράτευσε βέβαια και το σώμα του ο Αγώνας, εξασθενημένο από την πολύχρονη φθίση κι ωστόσο ακμαίο. Επί δεκαετίες, ο ξεγραμμένος από γιατρούς και συντρόφους Καραϊσκάκης περιγελούσε τον θάνατο, τον έκλεβε.« Ο Καραϊσκάκης δύναται τω όντι να θεωρηθή ως το γνησιώτερον, ούτως ειπείν, προϊόν της Ελληνικής επαναστάσεως » συμπεραίνει αρκετά νωρίς ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, βιογραφώντας τον καπετάνιο, μισό αιώνα μετά τον θάνατό του, για τους υπεύθυνους του οποίου οι μαρτυρίες δεν συμφωνούν. Τα λεγόμενα του ιστορικού τιμούν με την αλήθεια τους έναν παθιασμένο άνθρωπο που δεν δίσταζε να ρίχνεται πρώτος στη μάχη, για να δείχνει εμπράκτως ότι τα αξιώματα υπάρχουν για να υπηρετούμε το κοινό καλό ριψοκινδυνεύοντας, όχι για να απολαμβάνουμε την ασφάλειά τους και τα σαγηνευτικά τους δώρα. Το ανά χείρας βιβλίο, Το μάγουλο της Παναγίας, ένα πεζογράφημα θεατρικής μορφής, αποτελεί μια αυτοβιογραφική εικασία που αρδεύεται εξίσου από τη φαντασία και τις πολλές διαθέσιμες μαρτυρίες, ιστοριογραφήματα, δημοτικά τραγούδια, λαογραφικές αναφορές κ.α.
Μπορεί ο Γεώργιος Καραϊσκάκης να είναι θρύλος ή μύθος, ωστόσο ο ατίθασος Γιος της Καλογριάς, ο βίαια ή τερπνά ελευθερόστομος Γύφτος, είναι και κάτι πολύ ουσιωδέστερο από αυτό. Είναι ιστορία. Βαριά ιστορία. Ο βίος του, ένοπλος από πολύ μικρή ηλικία και έως τον θάνατό του στο Φάληρο, στις 23 Απριλίου 1827, μας κληροδότησε την πυκνότερη και διαυγέστερη σύνοψη του Αγώνα. Τον πολύτροπο άντρα, τον φιλόδοξο κλέφτη, έναν δαιμόνιο, ποικίλο Έλληνα, τον έκανε επαναστάτη η ίδια η Επανάσταση, με τις τεράστιες ψυχικές και πνευματικές δυνάμεις που απελευθέρωσε. Το συναρπαστικό όραμα της Επανάστασης –να γίνει πατρίδα ο τόπος, ελεύθερη πατρίδα, και να γίνουν Έλληνες οι Ρουμελιώτες, οι Μοραΐτες, οι νησιώτες, οι ετερόχθονες–στράτευσε από μια στιγμή κι έπειτα κατ’ αποκλειστικότητα τον στρατηγικό νου του Καραϊσκάκη, τα θυελλώδη αισθήματά του, την πανούργα γλώσσα του, που τη χρησιμοποιούσε σαν πολλαπλασιαστή των συντροφικών και πατριωτικών αισθημάτων, σαν όργανο αυθεντικού σαρκασμού και αυτοσαρκασμού ή μεταφορέα του χλευασμού του για τους αντιπάλους του, ομόφυλους και αλλόφυλους. Στράτευσε βέβαια και το σώμα του ο Αγώνας, εξασθενημένο από την πολύχρονη φθίση κι ωστόσο ακμαίο. Επί δεκαετίες, ο ξεγραμμένος από γιατρούς και συντρόφους Καραϊσκάκης περιγελούσε τον θάνατο, τον έκλεβε.« Ο Καραϊσκάκης δύναται τω όντι να θεωρηθή ως το γνησιώτερον, ούτως ειπείν, προϊόν της Ελληνικής επαναστάσεως » συμπεραίνει αρκετά νωρίς ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, βιογραφώντας τον καπετάνιο, μισό αιώνα μετά τον θάνατό του, για τους υπεύθυνους του οποίου οι μαρτυρίες δεν συμφωνούν. Τα λεγόμενα του ιστορικού τιμούν με την αλήθεια τους έναν παθιασμένο άνθρωπο που δεν δίσταζε να ρίχνεται πρώτος στη μάχη, για να δείχνει εμπράκτως ότι τα αξιώματα υπάρχουν για να υπηρετούμε το κοινό καλό ριψοκινδυνεύοντας, όχι για να απολαμβάνουμε την ασφάλειά τους και τα σαγηνευτικά τους δώρα. Το ανά χείρας βιβλίο, Το μάγουλο της Παναγίας, ένα πεζογράφημα θεατρικής μορφής, αποτελεί μια αυτοβιογραφική εικασία που αρδεύεται εξίσου από τη φαντασία και τις πολλές διαθέσιμες μαρτυρίες, ιστοριογραφήματα, δημοτικά τραγούδια, λαογραφικές αναφορές κ.α.
Κριτικές - Παρουσιάσεις:
Αικατερίνα Α. Παπανικολάου | Ήρωας δεν είναι ο άσφαλτος | "Εφημερίδα των Συντακτών" | 10/6/2022 | |
Γεωργία Μακρογιώργου | Το μάγουλο της Παναγίας | Περιοδικό "Καρυοθραύστις" | 10 | Απρίλιος 2022 |
Λίλια Τσούβα | Η αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη | Περιοδικό "Καρυοθραύστις" | 10 | Απρίλιος 2022 |
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου | Ο γιος της καλόγριας | www.oanagnostis.gr | 9/5/2022 | |
Θεώνη Κοτίνη | Θεατρόμορφο ελκυστικό αφήγημα | https://neoplanodion.gr | 6/3/2022 | |
Παναγιώτης Μανιώτης | Το μάγουλο της Παναγίας | Περιοδικό "Φρέαρ" | 5 | Ιανουάριος 2022 |
Βαγγέλης Καραμανωλάκης | Μια μετωνυμία της ίδιας της Επανάστασης | "Η Εποχή" | 19/12/2021 | |
Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης | «Καραϊσκάκης, ένα αίνιγμα συναρπαστικό» | "Ελεύθερος Τύπος" | 23/10/2021 | |
Αλέξανδρος Στεργιόπουλος | Στο σκοτωμό και στο αίμα | "Το Περιοδικό" | 16/8/2021 | |
Θανάσης Τριαρίδης | Το σκοτεινό αίμα των ανθρώπων | "Η Καθημερινή"/ "Τέχνες και Γράμματα" | 1/8/2021 | |
Αριστοτέλης Σαΐνης | Οι «μεταμορφώσεις» του Καραϊσκάκη | "Εφημερίδα των Συντακτών" | 31/7/2021 | |
Χρύσα Σπυροπούλου | Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη | "Η Καθημερινή" | 20/7/2021 | |
Αντώνης Κωτίδης | Ψυχογραφώντας έναν ήρωα του '21 | "The Books' Journal" | 120 | Ιούνιος 2021 |
Θοδωρής Α. Γκόνης | Όταν κοκκίνισε η Παναγία | "The Books' Journal" | 120 | Ιούνιος 2021 |
Πόλυ Κρημνιώτη | Ο Καραϊσκάκης είναι αντάρτης που δεν χωράει ούτε στη φυλακή της λογοτεχνίας | "Η Αυγή" | 23/5/2021 |