ΤΙΤΛΟΣ

Η γραφή του Όργουελ είναι απλή, δυνατή, ουσιώδης. Ο καμβάς των χρωμάτων του η ώχρα και το γκρίζο και κάπου ανάμεσα κάτι που ροδίζει. Είναι η καρδιά του γυάλινου χαρτοστάτη που τόσο έχει μαγέψει τον ήρωά του. Ένα περίτεχνα διπλωμένο κοράλλι, ένας μεταφυσικός μικρόκοσμος, σαν να πρόκειται για το φυλαχτό της ζωής του, εκεί που νιώθει ασφάλεια και γαλήνη.

Επέλεξα να μεταφράσω το 1984, αφενός γιατί με συναρπάζει η γραφή του Όργουελ, αφετέρου γιατί θεωρώ ότι πρόκειται για ένα πολύ δυνατό μυθιστόρημα. Το πρωτοδιάβασα ως φοιτήτρια, τότε που βγήκε και η ομώνυμη ταινία. Μεσολάβησαν δεκαετίες. Ο κόσμος άλλαξε, σε κάποια σημεία προς το καλύτερο, σε πολλά προς το χειρότερο, φθάνοντας στο σήμερα όπου ο Όργουελ γίνεται πιο προφητικός από ποτέ. Δεύτερη ανάγνωση λοιπόν μετά από χρόνια, με την κλασσική γραμμική αφήγησή της. Η μαγεία όμως του συγκεκριμένου μυθιστορήματος είναι όταν το έχεις πια εντυπωθεί, ξέρεις το κάθε σημείο του και το διαβάζεις ακόμα μια φορά για να ανακαλύψεις τον κρυφό του κόσμο. Στην τρίτη ανάγνωση, ανακάλυψα τον μεταφυσικό Όργουελ και πλέον το διάβασα σαν να ήμουν εγώ ο Γουίνστον Σμιθ. Τότε πια εστίασα στο προαίσθημα που έπαιζε σε διάφορα σημεία του και άρχισα να αναρωτιέμαι: είναι τελικά η αφήγηση γραμμική ή υπάρχει ένα déjà vu, μια προμνησία, η αίσθηση ότι βιώνει στο παρόν κάτι που έχει επαναληφτεί στο παρελθόν; Μήπως ό,τι περιγράφεται στο πρώτο και δεύτερο μέρος τελικά βιώνεται μετά το τρίτο μέρος; Μήπως το πρώτο και το δεύτερο μέρος είναι οι αναμνήσεις, άλλοτε θολές άλλοτε νηφάλιες μετά τη σύλληψη του ήρωα; Την απάντηση μού την έδωσε ο μαγικός γυάλινος χαρτοστάτης με το τρυφερό κοράλλι, που αν το είχα τώρα μπροστά στα μάτια μου θα έβλεπα ότι χτυπάει σαν μια ανθρώπινη καρδιά.