ΒιβλίοΔοκίμια για το ιστορικό μυθιστόρημα - σταθμοί στην εξέλιξη του είδους
Τζίνα Πολίτη
Αθήνα
Άγρα
2004
σ. 223
Σχήμα: 17χ12
Δέσιμο: Μαλακό εξώφυλλο
ISBN: 978-960-325-522-2
Σημειώσεις: Δοκίμια για τους Walter Scott, Charles Dickens, Patrick Suskind.
Φωτογράφηση: ΝΑΙ
Κυκλοφορεί
Τιμή: 11.15€ Φ.Π.Α.: 6%
(Τελευταία Ενημέρωση Τιμής: 04-07-2007)
Περίληψη:
Οι δυο εντελώς διαφορετικοί τρόποι αναπαράστασης της ιστορίας που εγγράφονται στα κείμενα του Ουώλτερ Σκόττ παραπέμπουν σε μια περιοχή αγορεύσεων και πρακτικών που αφορούν την ιστορία την εποχή ακριβώς που πρωτοεμφανίζεται και το ιστορικό μυθιστόρημα. Και είναι, πιστεύω, σημαντικό να δούμε αυτό το νέο υβριδικό είδος ως μέρος αυτού του ευρύτερου σχηματισμού και των μορφών εξουσίας του. Το ιστορικό μυθιστόρημα έχει μελετηθεί κυρίως σε σχέση με ολιστικές θεωρίες της ιστορίας, π.χ. με εκείνη των Σκώτων φιλοσόφων του 18ου αιώνα, ή με τη μαρξιστική, όπως προτάθηκε από τον Lukacs. Η ευρύτερη "κοινότητα" ωστόσο των ιστορικών κειμένων που κυκλοφορούσαν εκείνη την εποχή, από όσο ξέρω, ελάχιστα έχει διευρυνθεί. Πρόθεσή μου λοιπόν σε αυτή την εργασία είναι να εξετάσω τους δυο ορίζοντες έρευνας που μας ανοίγει το ίδιο το κείμενο: εκείνον ο οποίος αναφέρεται στην παραγωγή κειμενικών μορφών για τη μετάδοση της ιστορικής γνώσης, και εκείνον ο οποίος κεντρώνει την προσοχή μας στο λόγο, αντικείμενο του οποίου είναι η ίδια η ιστοριογραφία.
Το ιστορικό μυθιστόρημα μπορεί να ειδωθεί ως το είδος εκείνο που ικανοποιούσε την επιθυμία των αναγνωστών με το να κάνει την ιστορική "επινόηση" απολαυστική. Αυτό όμως έγινε χάρη στον μυθιστορηματικό ρεαλισμό που επέτρεψε τη συνύπαρξη κοινών μυθιστορηματικών χαρακτήρων και σημαντικών ιστορικών προσώπων σε ένα αφηγηματικό σύμπαν ανοιχτό στην προοδευτική πορεία του δυτικού χρόνου. Η ρομαντική ιστοριογραφία, υιοθετώντας τις τεχνικές του μυθιστορηματικού ρεαλισμού, έφερε και εκείνη στο προσκήνιο στη θέση του ηγέτη και των δυναστειών τον κοινό άνθρωπο ως τον ήρωα της ιστορίας. Ο Σκόττ ήταν ίσως ο πρώτος μυθιστοριογράφος ο οποίος αυτονόμησε πλήρως τον λόγο των χαρακτήρων του από τον λόγο του αφηγητή.
Το "ιστορικό μυθιστόρημα", όπως διαμορφώθηκε από τον Ουώλτερ Σκόττ, ανασυνθέτει για τη μνήμη όχι μόνο το αφήγημα της ιστορίας, αλλά και την ίδια την ιστορία της αφήγησης.
Οι δυο εντελώς διαφορετικοί τρόποι αναπαράστασης της ιστορίας που εγγράφονται στα κείμενα του Ουώλτερ Σκόττ παραπέμπουν σε μια περιοχή αγορεύσεων και πρακτικών που αφορούν την ιστορία την εποχή ακριβώς που πρωτοεμφανίζεται και το ιστορικό μυθιστόρημα. Και είναι, πιστεύω, σημαντικό να δούμε αυτό το νέο υβριδικό είδος ως μέρος αυτού του ευρύτερου σχηματισμού και των μορφών εξουσίας του. Το ιστορικό μυθιστόρημα έχει μελετηθεί κυρίως σε σχέση με ολιστικές θεωρίες της ιστορίας, π.χ. με εκείνη των Σκώτων φιλοσόφων του 18ου αιώνα, ή με τη μαρξιστική, όπως προτάθηκε από τον Lukacs. Η ευρύτερη "κοινότητα" ωστόσο των ιστορικών κειμένων που κυκλοφορούσαν εκείνη την εποχή, από όσο ξέρω, ελάχιστα έχει διευρυνθεί. Πρόθεσή μου λοιπόν σε αυτή την εργασία είναι να εξετάσω τους δυο ορίζοντες έρευνας που μας ανοίγει το ίδιο το κείμενο: εκείνον ο οποίος αναφέρεται στην παραγωγή κειμενικών μορφών για τη μετάδοση της ιστορικής γνώσης, και εκείνον ο οποίος κεντρώνει την προσοχή μας στο λόγο, αντικείμενο του οποίου είναι η ίδια η ιστοριογραφία.
Το ιστορικό μυθιστόρημα μπορεί να ειδωθεί ως το είδος εκείνο που ικανοποιούσε την επιθυμία των αναγνωστών με το να κάνει την ιστορική "επινόηση" απολαυστική. Αυτό όμως έγινε χάρη στον μυθιστορηματικό ρεαλισμό που επέτρεψε τη συνύπαρξη κοινών μυθιστορηματικών χαρακτήρων και σημαντικών ιστορικών προσώπων σε ένα αφηγηματικό σύμπαν ανοιχτό στην προοδευτική πορεία του δυτικού χρόνου. Η ρομαντική ιστοριογραφία, υιοθετώντας τις τεχνικές του μυθιστορηματικού ρεαλισμού, έφερε και εκείνη στο προσκήνιο στη θέση του ηγέτη και των δυναστειών τον κοινό άνθρωπο ως τον ήρωα της ιστορίας. Ο Σκόττ ήταν ίσως ο πρώτος μυθιστοριογράφος ο οποίος αυτονόμησε πλήρως τον λόγο των χαρακτήρων του από τον λόγο του αφηγητή.
Το "ιστορικό μυθιστόρημα", όπως διαμορφώθηκε από τον Ουώλτερ Σκόττ, ανασυνθέτει για τη μνήμη όχι μόνο το αφήγημα της ιστορίας, αλλά και την ίδια την ιστορία της αφήγησης.
