Ο Σαλόμ Άνσκι -άγνωστος σχεδόν στην Ελλάδα- υπήρξε μια πολύπλευρη προσωπικότητα και ένας από τους σημαντικότερους οικοδόμους της νεότερης εβραϊκής κουλτούρας στην Ευρώπη. Δραματουργός, ποιητής, εθνολόγος και δραστήριος σοσιαλιστής, έζησε τη σύντομη ζωή του σαν γνήσιος περιπλανώμενος Ιουδαίος, παρά το γεγονός ότι από την ηλικία των 15 ετών είχε αποκηρύξει τον εβραϊσμό του. Γεννήθηκε το 1863 στο Vitesk, που ανήκε τότε στη Λιθουανία, και το όνομά του ήταν Shloyme Rappoport· το άλλαξε όμως διαδοχικά στην πορεία του βίου του, αρχικά σε Solomon Antonovitch, ύστερα σε Semyon Akimovitch, για να καταλήξει τελικά στο -μη εβραϊκό- S. Ansky.
Από πολύ νέος σχετίστηκε με τους επαναστατικούς κύκλους των ρώσων σοσιαλιστών, με αποτέλεσμα να καταστεί ο "συνήθης ύποπτος" της τσαρικής αστυνομίας. Έτσι αναγκάστηκε να περάσει μερικά χρόνια κρυμμένος σε ένα κοινόβιο των χασιδιστών στα περίχωρα του Vitesk, αλλά εντοπίστηκε και απομακρύνθηκε από εκεί. Για να ζήσει, έκανε τον δάσκαλο σε νεαρούς Εβραίους στα γύρω χωριά. Σε ηλικία 27 ετών, και για τρία χρόνια, δούλεψε σε ένα ρωσικό ορυχείο στο Αικατερινοσλάβ, αλλά εντοπίστηκε και πάλι από τις αρχές και υποχρεώθηκε να κατοικήσει στην Αγία Πετρούπολη. Στο κοσμοπολίτικο περιβάλλον αυτής της μεγαλούπολης, παρά την κλονισμένη υγεία του, ο Άνσκι γνωρίστηκε με διανοούμενους και συγγραφείς και άρχισε "να ζει από την πένα του", γράφοντας σε εφημερίδες τις εμπειρίες του με τους ρώσους εργάτες. Αλλά και πάλι, για πολιτικούς λόγους, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την πόλη, οπότε πήρε την απόφαση να ξενιτευτεί και να εγκατασταθεί στο Παρίσι. Επιστρέφοντας το 1905 στην Αγία Πετρούπολη, εντάχτηκε για πρώτη φορά -συγκλονισμένος από τις διώξεις των Εβραίων τότε, σε όλη την ανατολική Ευρώπη-, στο Ιουδαϊκό Εργατικό Κίνημα, γράφοντας μάλιστα και τον ύμνο του κινήματος (τον ''Όρκο'') μολονότι ποτέ, έως τότε, δεν τον είχε απασχολήσει ο εβραϊκός εθνικισμός. Η μεταστροφή συντελέστηκε, κυρίως, από την επιρροή που άσκησε επάνω του ο εβραίος συγγραφέας I. L. Peretz, ο οποίος του μετέδωσε την πίστη ότι η εβραϊκή γλώσσα Yiddish είναι δυνατόν να γίνει το όχημα για τη δημιουργία αξιόλογης και σεβαστής, από όλους, ευρωπαϊκής λογοτεχνίας
Από το 1911 έως το 1914, ταξίδεψε στην ανατολική Ευρώπη συλλέγοντας υλικό για την Ιουδαϊκή Ιστορική και Εθνογραφική Εταιρεία. Το 1917 εξελέγη αντιπρόσωπος του Ρωσικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, αλλά αμέσως μετά την επικράτηση της Ρωσικής Επανάστασης, περιέπεσε σε δυσμένεια και εξορίστηκε από το λενινιστικό καθεστώς. Πέθανε το 1920 στη Βαρσοβία από επιπλοκή πνευμονίας σε ηλικία 57 ετών και τάφηκε στο Εβραϊκό Νεκροταφείο της πόλης.
Βιβλίο