ΠΡΟΣΩΠΟ

Μικρασιατικής καταγωγής γεννημένος στον Πειραιά το 1910, ο Μιχάλης Β. Λίλλης υπήρξε συγγραφέας, μεταφραστής και εκδότης. Μετέφρασε στα ελληνικά έργα των Φρόιντ, Στέκελ, Λούντβιχ, Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Τρότσκι, Μπουχάριν, κ.ά., και υπήρξε συντάκτης και εκδότης λεξικών. Μέσω του εκδοτικού του οίκου "Προμηθέας", ο οποίος λειτούργησε για αρκετά χρόνια στην Αθήνα, στο μέγαρο Νικολούδη, απέκτησε την αποκλειστικότητα για την Ελλάδα έκδοσης έργων των Τρότσκι, Γκόρκι, Ντίκενς, Ζολά, Τσβάιχ, Μωπασάν, κ.ά. Παντρεμένος με τη δικηγόρο Καίτη Μ. Φλέσσα από την Καρυά Άργους, ήταν λάτρης της Αργολίδας και επισκεπτόταν συχνά τη γενέτειρα της γυναίκας του καθώς και το Ναύπλιο. Μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 οι αρχές της Χούντας άρχισαν την παρακολούθησή του, αναγκάζοντάς τον να φύγει στο εξωτερικό. Κατέφυγε στις Βρυξέλλες όπου πήρε με δυσκολία πολιτικό άσυλο, με τη μεσολάβηση του Βέλγου Σοσιαλιστή Υπουργού, μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και προέδρου της Σοσιαλιστικής Ομάδας του, Έρνεστ Γκλιν, και του ανεξάρτητου τροτσκιστή βουλευτή Πιέρ Λεγκρέβ. Στις Βρυξέλλες, όμως, από τις στερήσεις και το βαρύ κλίμα προσεβλήθη από φυματίωση. Έπειτα από έναν χρόνο νοσηλείας στο σανατόριο του Άλσεμπερκ (προαστίου των Βρυξελλών), μετοίκησε στη νότια Ιταλία για να επιβιώσει, σε κλίμα παρόμοιο με αυτό της Ελλάδας, στο Κασταλαμάρε Ντι Στάμπια της Νάπολης, εναλλάξ με το Βέλγιο το οποίο του παρείχε πολιτικό άσυλο. Στις 29 Ιουλίου 1974, επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ο Μιχάλης Λίλλης άφησε την τελευταία του πνοή στο λιμάνι της Πάτρας χτυπημένος από τον καρκίνο. Κατά την διάρκεια της απουσίας του, πρώην συνεργάτες του κυκλοφόρησαν σε παράνομα φωτοτυπημένα αντίτυπα τα τροτσκιστικά, μαρξιστικά και λενινιστικά έργα που τις μεταφράσεις και εκδόσεις τους είχε επιμεληθεί ο Λίλλης, εισπράττοντας κέρδη χωρίς να έχουν καταβάλλει πνευματικά δικαιώματα. Σφετερίστηκαν έτσι το κόστος της παραγωγής των πρωτότυπων έργων που ο Λίλλης κατόρθωσε να εκδώσει, πουλώντας ακόμα και ένα ακίνητο στην Πειραϊκή για τον σκοπό αυτό. Μετά το θάνατό του, η σύζυγός του Καίτη Φλέσσα - Λίλλη επιδίωξε την επανίδρυση των εκδόσεων "Προμηθέας" και μέσω αυτών τη "νόμιμη" επανέκδοση των έργων του Τρότσκι όπως τα "Λογοτεχνία και επανάσταση", "Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης", "Τα εγκλήματα του Στάλιν", κ.ά. Υπερασπίστηκε τα πνευματικά του δικαιώματα έως το σημείο που η υγεία της το επέτρεπε, φεύγοντας από τη ζωή το 1996.

(Βιογραφικό σημείωμα: Ελένη Φλέσσα)