ΤΙΤΛΟΣ

Η εξελικτική ψυχολογία, εξειδικευμένο και κάπως μονόπλευρο παρακλάδι της κοινωνιοβιολογίας, έχει κατορθώσει να επιβάλλει την παρουσία της, αν όχι και τόσο στον ακαδημαϊκό χώρο γενικά, τουλάχιστον στον τομέα της εκλαϊκευμένης επιστήμης. Καθώς βρίσκει εύκολη πρόσβαση και πρόθυμη αντανάκλαση στα ΜΜΕ, ακούμε κάθε τόσο ότι βρέθηκε π.χ. το "γονίδιο της απιστίας" ή το "γονίδιο του αλτρουισμού" και διαβάζουμε βαθυστόχαστα άρθρα που εξηγούν "γιατί αρέσει στις γυναίκες το ροζ χρώμα". Όμως, αν τέτοιες θεωρήσεις φαντάζουν εύλογες σε μια μερίδα του κοινού, είναι επειδή ήδη διαθέτουν ισχυρά ερείσματα στον "κοινό νου".

Αυτή είναι η γνώμη της Susan McKinnon όταν επισημαίνει τις εθνοκεντρικές ρίζες των αντιλήψεων αυτών. Υποστηρίζοντας ότι μιλούν στο όνομα μιας έγκυρης επιστήμης της (διαχρονικής και διαπολιτισμικής) "ανθρώπινης φύσης", οι εξελικτικοί ψυχολόγοι αναγορεύουν κάποιες από τις κυρίαρχες αξίες και τις τρέχουσες παραδοχές της δικής τους κοινωνίας σε οικουμενικές και φυσικές πραγματικότητες. Στην κατασκευή της θεωρίας τους, η κριτική της McKinnon εντοπίζει επίσης μια στρεβλή αντίληψη περί γενετικής και εξέλιξης και μια εσκεμμένη άγνοια ως προς τη λειτουργία του νου/εγκεφάλου, αλλά και μεθοδολογικά σφάλματα Στην απλοϊκή και μονοδιάστατη οπτική μιας, μυθολογικής τελικά, προϊστορίας ("η αρχέγονη σαβάνα") αντιπαραβάλλονται τα ποικίλα περιβάλλοντα μέσα στα οποία έλαβε χώρα η ανθρώπινη εξέλιξη, καθώς και η ποικιλομορφία της ανθρώπινης κοινωνικής οργάνωσης και συμπεριφοράς. Υπογραμμίζονται, τέλος, οι συνέπειες των ηθικολογικών παραινέσεων που παρουσιάζουν, υπό μορφή "επιστημονικής" έρευνας, οι εξελικτικοί ψυχολόγοι.