ΤΙΤΛΟΣ

"Πικρό ήταν το ψωμί που τρώγαμε στο Δεϋρούτ, πικρό γιατί μύριζε πικρό φελάχικο ιδρώτα". Ένας ρωμιός βιοπαλαιστής, ξενητεμένος τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας στην εύφορη Αίγυπτο, βλέπει πώς της ρουφούν το αίμα πασάδες και ξένοι μπανκιέρηδες, όργανα και στηρίγματα κι οι δυο τους της αγγλικής κατοχής, και διηγείται με θαυμασμό τα κατορθώματα του θρυλικού Νουρεντίν Μπόμπα. Πώς για ένα φιλότιμο, από βαρκάρης έγινε φονιάς, ληστής, πειρατής και πώς κάτω από τη λογική των πραγμάτων κατάληξε αντάρτης και λαϊκός ηγέτης. Πώς οι αποικιοκράτες βιάσανε τη γυναίκα του κι ανατίναξαν το χωριό του και πώς οι επαναστατημένοι φελάχοι καταργήσανε τις αρχές και περάσανε σε μιαν αυτοσχέδια λαϊκή αυτοδιοίκηση. Αλλά και τ' αντίποινα του καταχτητή στάθηκαν ανάλογα: φωτιά, κουρμπάτσι και κρεμάλες.

Κι όμως από την αρχή ως τό τέλος αυτής της νουβέλας κυριαρχεί ένας επικός τόνος και μια δυνατή αίσθηση της φύσης. Όλα ευωδιάζουν στο Δεϋρούτ: τα γιασεμιά, το τριφύλι, οι γαζίες, τα νερά του ποταμού...

Η συνείδηση της Ιστορίας, το πλάτος της ματιάς και το πλήθος των προσώπων που κινεί ο συγγραφέας θυμίζουν πως εδώ δοκιμάζει τις δυνάμεις του πριν ξανοιχτεί στις πολυσέλιδες "Ακυβέρνητες Πολιτείες". Και για την Αίγυπτο εξάλλου, αν η εξέγερση του 1919, όπου χάνονται και τα ίχνη του Νουρεντίν Μπόμπα, πνίγηκε στο αίμα, "ο σπόρος έπεσε σέ χώμα θρεψερό"... Θα έρθει ο καιρός του Γκαμάλ Αμπντελνάσερ, που θ' αναγκάσει τους Άγγλους να φύγουν από την πατρίδα τους...