ΒιβλίοΣτου Χατζηφράγκου
Κοσμάς Πολίτης
Ευθύνη Σειράς: Ελένη Κεχαγιόγλου
Αθήνα
Άλτερ Εγκο Μ.Μ.Ε. Α.Ε.
2013
σ. 477
Σχήμα: 17χ12
Δέσιμο: Σκληρό εξώφυλλο
ISBN: 978-960-503-275-3
Τα Νέα Πεζογραφία · Ο Ελληνικός Εικοστός Αιώνας σαν Μυθιστόρημα 4
Σημειώσεις: Επανέκδοση: "Εκδόσεις Α. Καραβία", 1963· "Ύψιλον", 1990· "Εστία", 1993· "Πελεκάνος", 2012. Εισαγωγή: Ελένη Κεχαγιόγλου, "Η μυθιστορηματική βιογραφία μιας πόλης μαγικής". Επίμετρο: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, "Η Μικρασιατική Περιπέτεια 1919-1922". Διανεμήθηκε δωρεάν μαζί με την εφημερίδα "Τα Νέα - Σαββατοκύριακο" στις 2.2.2013.
Βραβεία:
Εξαντλημένο
Περίληψη:
Το τελευταίο ολοκληρωμένο μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη, "Στου Χατζηφράγκου", το οποίο τιμήθηκε με Κρατικό Βραβείο και συγκαταλέχθηκε στα αριστουργήματα του 20ού αιώνα, αναβιώνει δεξιοτεχνικά την ατμόσφαιρα των αρχών του αιώνα στη Σμύρνη. Πρωταγωνιστής του είναι η πόλη, είκοσι χρόνια πριν από την Καταστροφή, με το γλωσσικό της ιδίωμα, τα τοπωνύμια της, τις συνήθειες και τα έθιμά της. Το εμβόλιμο κεφάλαιο "Πάροδος" (στην αρχαία τραγωδία, το τραγούδι του Χορού όταν εισέρχεται στην ορχήστρα), με άλμα στο χρόνο, μας οδηγεί στην Αθήνα του 1962, όπου ένας ηλικιωμένος πρόσφυγας περιγράφει με σπαρακτικά λιτό τρόπο το τέλος της "ευτυχισμένης πολιτείας" και υπογραμμίζει την τραγική ειρωνεία: οι άνθρωποι ελπίζουν - η Ιστορία, σκληρή, αδιαφορεί.
Σήμερα στο "Ιζμίρ", εκεί όπου άλλοτε βρισκόταν ο μαχαλάς του Χατζηφράγκου, υπάρχει άλσος· ελάχιστα είναι τα σημάδια της μαγευτικής πόλης με τους Έλληνες, τους Τούρκους, τους Φραγκολεβαντίνους, τους Αρμένηδες και τους Εβραίους, του κόσμου που αναπλάθει ο Κοσμάς Πολίτης - δίχως ούτε μία φορά να αναφέρει τη λέξη "Σμύρνη". Διότι, όπως λέει: "Για τους αγαπημένους νεκρούς του μιλάει κανείς συχνά χωρίς να τους ονομάζει, νιώθοντας πως θα 'ταν ασέβεια στη μνήμη τους να προφέρει το όνομα τους".
Το τελευταίο ολοκληρωμένο μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη, "Στου Χατζηφράγκου", το οποίο τιμήθηκε με Κρατικό Βραβείο και συγκαταλέχθηκε στα αριστουργήματα του 20ού αιώνα, αναβιώνει δεξιοτεχνικά την ατμόσφαιρα των αρχών του αιώνα στη Σμύρνη. Πρωταγωνιστής του είναι η πόλη, είκοσι χρόνια πριν από την Καταστροφή, με το γλωσσικό της ιδίωμα, τα τοπωνύμια της, τις συνήθειες και τα έθιμά της. Το εμβόλιμο κεφάλαιο "Πάροδος" (στην αρχαία τραγωδία, το τραγούδι του Χορού όταν εισέρχεται στην ορχήστρα), με άλμα στο χρόνο, μας οδηγεί στην Αθήνα του 1962, όπου ένας ηλικιωμένος πρόσφυγας περιγράφει με σπαρακτικά λιτό τρόπο το τέλος της "ευτυχισμένης πολιτείας" και υπογραμμίζει την τραγική ειρωνεία: οι άνθρωποι ελπίζουν - η Ιστορία, σκληρή, αδιαφορεί.
Σήμερα στο "Ιζμίρ", εκεί όπου άλλοτε βρισκόταν ο μαχαλάς του Χατζηφράγκου, υπάρχει άλσος· ελάχιστα είναι τα σημάδια της μαγευτικής πόλης με τους Έλληνες, τους Τούρκους, τους Φραγκολεβαντίνους, τους Αρμένηδες και τους Εβραίους, του κόσμου που αναπλάθει ο Κοσμάς Πολίτης - δίχως ούτε μία φορά να αναφέρει τη λέξη "Σμύρνη". Διότι, όπως λέει: "Για τους αγαπημένους νεκρούς του μιλάει κανείς συχνά χωρίς να τους ονομάζει, νιώθοντας πως θα 'ταν ασέβεια στη μνήμη τους να προφέρει το όνομα τους".
Κριτικές - Παρουσιάσεις:
| Τόνια Καφετζάκη | Η προσφυγική εμπειρία του 1922 στη μεσοπολεμική πεζογραφία | Περιοδικό "Χάρτης" | 48 | Δεκέμβριος 2022 |
| Ελένη Γούλα | Στον κόσμο του Κοσμά Πολίτη | www.oanagnostis.gr | 15/1/2022 | |
| Δημήτρης Νόλλας | Μ' ένα βασιλικό στον τενεκέ και μια καμέλια κόκκινη | "Το Βήμα"/ "Βιβλία" | 24/7/2011 |
