Μάρκαρης, Πέτρος

Ο Πέτρος Μάρκαρης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1937. Εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1965 με το θεατρικό έργο "Η ιστορία του Αλή Ρέτζο". Δραματουργός, μεταφραστής, μελετητής του έργου του Μπέρτολτ Μπρεχτ και σεναριογράφος του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Εκτός από τέσσερα θεατρικά έργα, έχει γράψει δύο αστυνομικά μυθιστορήματα, το "Νυχτερινό δελτίο" (1995) και το "Άμυνα ζώνης" (1998) [σ.σ.: ακολούθησαν τα μυθιστορήματα "Ο Τσε αυτοκτόνησε" (2003), "Βασικός μέτοχος" (2006), "Παλιά, πολύ παλιά" (2008), "Ληξιπρόθεσμα δάνεια" (2010), "Περαίωση" (2011), με τη μεσολάβηση της συλλογής διηγημάτων "Αθήνα, πρωτεύουσα των Βαλκανίων" (2004)]. Στα μυθιστορήματά του κεντρικός ήρωας είναι ο αστυνόμος Κώστας Χαρίτος, ένας συντηρητικός ως προς τις ιδέες και τις συνήθειες πενηντάρης, που έχει ως χόμπι την ανάγνωση λεξικών. Πρόκειται για έναν συνεπή επαγγελματία διώκτη του εγκλήματος που πρωταγωνιστεί σε νουάρ ιστορίες. Παντρεμένος με μιαν ήσυχη, απλοϊκή γυναίκα, πατέρας μιας ανήσυχης ερωτικά φοιτήτριας, δεν έχει καμιά σχέση ή ομοιότητα με τον Ηρακλή Πουαρό της Αγκάθα Κρίστι ούτε βέβαια με τον Φίλιπ Μάρλοου του Ρέημοντ Τσάντλερ. Θυμίζει όμως αμυδρά τον αστυνόμο Μαιγκρέ του Ζορζ Σιμενόν και είναι κατά κάποιον τρόπο ο διάδοχος του εμβληματικού αστυνόμου Μπέκα, ήρωα του Γιάννη Μαρή, του εισηγητή της αστυνομικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα τη δεκαετία του '50, ενός σημαντικού συγγραφέα, άγνωστου στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό. Στα μυθιστορήματα του Μάρκαρη είναι έντονοι οι απόηχοι από την κατάρρευση των καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς κάποιοι ήρωες του, είχαν πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με πρόσωπα των κρατικών μηχανισμών εκείνων των καθεστώτων.

Ο Μάρκαρης, όπως και οι άλλοι σύγχρονοι Έλληνες ομότεχνοί του, μέσω της αστυνομικής πλοκής θίγει καίρια ζητήματα της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας. Τα μυθιστορήματά του αποτελούν μια γοητευτική τοπογραφία της Αθήνας, της υπερτροφικής μεγαλούπολης, όπου συμβιώνουν λίγο πολύ αρμονικά γηγενείς, οικονομικοί μετανάστες και πολιτικοί πρόσφυγες από γειτονικές χώρες. Μιλάει για τον κόσμο των αστών και των νεόπλουτων, των επιτήδειων που πλουτίζουν από τις επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των φοροφυγάδων, μα και των καταστηματαρχών που υποδέχονται με επιφυλακτικότητα στα νησιά τους ντόπιους και αλλοδαπούς επισκέπτες. Σεναριογράφος έργων της τηλεόρασης, άριστος γνώστης των δημοσιογραφικών, καλλιτεχνικών και άλλων παρασκηνίων, προσπαθεί να αποκαλύψει ορισμένες από τις κρυφές πλευρές του κόσμου των μίντια, και να κοινολογήσει τα ευτράπελα που λαμβάνουν χώρα στα πάμπολλα τηλεοπτικά κανάλια. Ακόμα μας ξεναγεί με μαεστρία στον δαιδαλώδη κόσμο των κέντρων διασκέδασης, των νονών της νύχτας και των μπράβων, κάνοντας σαφείς υπαινιγμούς κατά ορισμένων πολιτικών αναμεμιγμένων σε έκνομες δραστηριότητες. Ο τρόπος με τον οποίο αφηγείται ο Μάρκαρης είναι απολαυστικός, οι χαρακτήρες διαγράφονται με ενάργεια, οι περιγραφόμενες καταστάσεις είναι αληθοφανείς, οι ήρωες ζουν μια πραγματική ζωή, τα πάντα είναι άψογα από λογοτεχνική άποψη. Ο Κώστας Χαρίτος πάνω στον οποίο στηρίζει την πλοκή των ιστοριών του, μολονότι έχει ένα αντικομμουνιστικό παρελθόν, γίνεται αμέσως συμπαθής στον αναγνώστη εξαιτίας του αδιάφθορου χαρακτήρα του και ίσως της έντιμης πενίας του, κι αυτό σε μια χώρα όπου οι αστυνομικοί δεν χαίρουν μεγάλης εκτίμησης για πολλούς λόγους, μα κυρίως πολιτικούς. Διότι ο αστυνόμος δεν είναι απλώς ένας ήρωας που εξιχνιάζει εγκλήματα αλλά κι ένας κάπως εκκεντρικός μα συνηθισμένος Έλληνας ο οποίος δεν αρκείται στη δράση: η συναρπαστική περιπλάνησή του στους αθηναϊκούς χώρους συνοδεύεται από ευφυείς παρατηρήσεις. Όλα αυτά επιτείνουν τη σαγήνη του κειμένου που παγιδεύει τον αναγνώστη μέχρι το τέλος της ιστορίας. Μερικές φορές ο συγγραφέας γράφει παρωδιακά και αυτό προφανώς οφείλεται στη διάθεσή του να διακωμωδήσει το αστυνομικό σώμα. Ο Μάρκαρης χρησιμοποιεί ένα σκληρό και ενίοτε προκλητικό χιούμορ κάτι που δείχνει πως επιθυμεί να σκανδαλίσει, αφού προηγουμένως κατορθώνει να κινητοποιήσει τα φαιά κύτταρα του εγκεφάλου των αναγνωστών του. Συμπερασματικά, κινείται με μια ανατρεπτική διάθεση βάλλοντας κατά των κακώς κειμένων που ταλανίζουν την Ελλάδα.

Τιμήθηκε στις 29.8.2013 με το "Μετάλιο Γκαίτε 2013" από το γερμανικό κράτος, σε τελετή που διοργανώθηκε στην Βαϊμάρη παρουσία της υφυπουργού Εξωτερικών Κορνέλια Πίπερ, "για την εξαιρετική προσφορά του στη γερμανική γλώσσα και τις διεθνείς πολιτιστικές σχέσεις".

Φίλιππος Φιλίππου, συγγραφέας - κριτικός λογοτεχνίας.


Eικόνα προφίλ _Πέτρος Μάρκαρης

Κριτικες

Λίστα με κριτικές βιβλίων
# Τίτλος Έργο/ Συγγραφέας Μέσο Τελευταία ενημέρωση
42 Tο «Τουρκικό Άχθος» του Τζενγκίζ Ακτάρ "Το τουρκικό άχθος" Cengiz - Osman Aktar Lifo 29/04/2021
41 Στην ψυχή (και στη χώρα) του Ιωάννη Συκουτρή "Βερονάλ" Τάκης Θεοδωρόπουλος The Books' Journal - Αρ. Τεύχους: 62 Ιανουάριος 2016
40 Συχνές ανατροπές, κλασική δοµή "Επιθανάτιος γρίφος" Τζίμμυ Κορίνης Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 20/07/2013
39 Ο Μονταλμπάν περιγράφει πού οδήγησε αυτό το μοντέλο της «ανάπτυξης» την Ισπανία και εμάς "Οι θάλασσες του Νότου" Manuel Montalbán Τα Νέα 25/07/2012
38 Ο ηττημένος του 2012 "Το τελευταίο Τέταρτο" Τάκης Θεοδωρόπουλος The Books' Journal - Αρ. Τεύχους: 26 Δεκέμβριος 2012
37 Οι ντετέκτιβ που έρχονται από το κρύο "Τυχαίο θύμα" Arne Dahl Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 25/06/2011
36 Με δύναμη από την Ελλάδα "Ο κύριος Μάριος μετάνιωσε αργά" Μαρλένα Πολιτοπούλου Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 25/06/2011
35 Κοινωνικά τραύματα κι εγκλήματα "Ο Λεμούριος" John Banville Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 25/06/2011
34 Με φόντο τη Θεσσαλονίκη "Το κεφάλι του Μινώταυρου" Marek Krajewski Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 25/06/2011
33 Σκοτεινές υποθέσεις "Το μαύρο τραγούδι της Μασσαλίας" Jean Izzo Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 25/06/2011
32 Υπό το μηδέν "Υπό το μηδέν" Βασίλης Παπαβασιλείου www.protagon.gr 17/03/2011
31 Και οι θεοί μας εγκατέλειψαν "Η επιδημία" Τάκης Θεοδωρόπουλος The Books' Journal - Αρ. Τεύχους: 14 Δεκέμβριος 2011
30 Δολοφόνοι εντός και εκτός ευρωζώνης "Ίχνη στην άμμο" Andrea Camilleri Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 11/12/2010
29 Ένας οικονομικός αγώνας κι ένας αγώνας ψυχικής αντοχής "Ληξιπρόθεσμα δάνεια" Πέτρος Μάρκαρης Ελευθεροτυπία/ Βιβλιοθήκη - Αρ. Τεύχους: 624 09/10/2010
28 Ματωμένη ιστορία εκδίκησης "Φίδια στο Σκορπιό" Κώστας Μουζουράκης Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 26/06/2010
27 Στα γκέτο της Ουάσιγκτον "Γλυκιά αιωνιότητα" George Pelecanos Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 26/06/2010
26 Μικρά δράματα κοντά στα σύνορα "Όνειρα συνόρων" Paco Taibo II Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 26/06/2010
25 Η εκδίκηση έρχεται από τους Έλληνες "Σου έχω εμπιστοσύνη" Francesco Abate Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 26/06/2010
24 Όταν το Βυζάντιο θυμίζει σύγχρονη Ελλάδα "Μέδουσα από σμάλτο" Παναγιώτης Αγαπητός Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 24/04/2010
23 Ένα πτώμα σε ένα απόμερο χωριό "Ήρεμα νερά" Μιμή Φιλιππίδη - Θεοχάρη Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 24/04/2010
22 Γιατί πέθανε ο Τουρκοκύπριος; "Ρέκβιεμ για τους απόντες" Κυριάκος Μαργαρίτης Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 24/04/2010
21 Αίτιο θανάτου η ελληνική δυστυχία "Μια σκοτεινή υπόθεση" Λάκης Δόλγερας Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 24/04/2010
20 Τέσσερις διαφορετικοί τρόποι να σκοτώνεις "Μέδουσα από σμάλτο" Παναγιώτης Αγαπητός Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 24/04/2010
19 Ρωμιοί, όπως λέμε Εβραίοι "Στην εξορία" Κωνσταντίνος Κιουρκτσόγλου Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 13/02/2010
18 Ο σίριαλ κίλερ και... ο μάστορας "Μίσος και αίμα" Arne Dahl Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 16/01/2010
17 Όταν τα φαινόμενα απατούν "Misterioso" Arne Dahl Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 16/01/2010
16 Η Αμερικανική Ήπειρος "Σήμα κινδύνου" Lee Child Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 12/12/2009
15 Και ένα Δοκίμιο "Τα πολλά πρόσωπα του αστυνομικού μυθιστορήματος" Ανδρέας Αποστολίδης Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 12/12/2009
14 Πρωτοεμφανιζόμενοι στην Ελλάδα "Έγκλημα στον κόσμο του Ζεν" Oliver Bottini Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 12/12/2009
13 Οι Ευρωπαίοι "Η κόκκινη Μασσαλία" Maurice Attia Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 12/12/2009
12 Το κακό με τις ληστείες είναι ότι τελειώνουν άσχημα "Υπόθεση αίματος" Ian Rankin Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 12/12/2009
11 Το έγκλημα έχει πολλά πλοκάμια "Η μνήμη της πολαρόιντ" Μαρλένα Πολιτοπούλου Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 12/12/2009
10 Λευκά κολάρα και υπόκοσμος "Με τις πόρτες ανοιχτές" Ian Rankin Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 21/11/2009
9 Το έγκλημα της μοναξιάς "Ο ασημένιος κύκνος" John Banville Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 25/07/2009
8 Ο στρατηγικός χάρτης και το μικροσκόπιο "Γόμορρα" Roberto Saviano Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 02/05/2009
7 Το μαύρο χρήμα μιας μαύρης εποχής "McMafia" Misha Glenny Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο 02/05/2009
6 Πλούσιος, λαθραίος και Τσετσένος "Ο Νο1 καταζητούμενος" John Le Carré Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο - Σελίδα: 1 27/12/2008
5 «Ομερτά» για τη μαφία Κέννεντυ "Αμερικανικό ταμπλόιντ" James Ellroy Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο - Σελίδα: 5 13/09/2008
4 Ο φιλάνθρωπος ντετέκτιβ "Μερικά σύννεφα" Paco Taibo II Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο - Σελίδα: 1 09/08/2008
3 Μικροί άνθρωποι, μικρά σκάνδαλα "Ο κίτρινος σκύλος" Georges Simenon Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο - Σελίδα: 4 25/04/2008
2 Νουάρ ιστορίες "Γκάτερ" Ντορίνα Παπαλιού Athens Voice 21/02/2008
1 Ένας μαύρος ντετέκτιβ στο έλεος των λευκών "Ο διάβολος με το γαλάζιο φόρεμα" Walter Mosley Τα Νέα/ Βιβλιοδρόμιο - Σελίδα: 4 16/02/2008